Γιατί η αποτυχία στις πανελλήνιες εξετάσεις δεν βλάπτει.
Στις ελληνικές οικογένειες με παιδιά, μια από τις πιο αγχωγόνες περιόδους και μάλιστα κατά την κρίσιμη φάση της εφηβείας, είναι η περίοδος συμμετοχής στις πανελλήνιες εξετάσεις.
Είναι πανελλαδικώς γνωστό ότι οι οικογένειες σχεδόν κάθε κοινωνικής και οικονομικής τάξης προετοιμάζονται τουλάχιστον δυο με τρία χρόνια πριν, για την οικονομική και ψυχολογική «διαρροή» που θα ακολουθήσει. Αν το αποτέλεσμα είναι θετικό η ψυχολογική «διαρροή» για τους γονείς αποκαθίσταται, για κάποιο διάστημα τουλάχιστον. Για τους επιτυχόντες, το θέμα της ψυχολογικής αποκατάστασης είναι ένα θέμα προς συζήτηση, όσο για τους αποτυχόντες …σε κάποιες περιπτώσεις, μάλλον θέμα για τους ειδικούς…
Ως εκπαιδευτικός τα τελευταία χρόνια τόσο στο δημόσιο όσο και στον ιδιωτικό τομέα, παρακολουθώντας την εξέλιξη ποικίλων τύπων ιδιοσυγκρασιών υποψηφίων, πριν και μετά τις εξετάσεις, πριν και μετά τις επιτυχίες ή τις αποτυχίες, ένα γεγονός επιβεβαιώνεται σίγουρα! Δε λογίζεται κανενός είδους μακροπρόθεσμης αποτυχίας όταν ο υποψήφιος γνωρίζει και αντιλαμβάνεται επακριβώς το στόχο του. Ο Αμερικανός ΠολΤαφ, ερευνητής και συγγραφέας του βιβλίου «How Children Succeed: Grit, Curiosity, and the Hidden Power of Character» (εκδ. Houghton Mifflin Harcourt), διαπιστώνει σε μια έρευνά του στο Πανεπιστήμιο της Πενσυλβανίας – μέσα από ένα ειδικό ερωτηματολόγιο- ότι το υψηλό σκορ στο σθένος και στην αποφασιστικότητα να επιτύχεις κάτι, είναι πιο σημαντικός δείκτης ακόμη και εν συγκρίσει με την ίδια τη νοημοσύνη σου.
Ένας μέτριος έφηβος μαθητής με περιέργεια, επιμονή, αυτοέλεγχο, αυτοπεποίθηση ψυχικό σθένος, έχει αποδεδειγμένα καλύτερα μακροπρόθεσμα αποτελέσματα στη σταδιοδρομία του, στην επαγγελματική του εξέλιξη, στις προσωπικές σχέσεις, κ.λ.π. ανεξάρτητα ακόμη και από τα αποτελέσματα των πανελληνίων εξετάσεων.
Ακόμα και για ένα όχι άριστο μαθητή,(που κατά τα άλλα «δεν πλησιάζει με τίποτα το Πολυτεχνείο» για παράδειγμα) το περιβάλλον οφείλει να αφουγκραστεί τη βαθιά επιθυμία και να τον στηρίξει με όλες του τις δυνάμεις να τολμήσει να παραδεχτεί και να προσπαθήσει τον απώτερο του στόχο. Το ποιος και το τι, καθορίζουν τους προσωπικούς στόχους ενός υποψήφιου και παίζουν το σπουδαιότερο ρόλο στο αποτέλεσμα. Η οικογένεια, ο φόβος του στιγματισμού της κοινωνίας, ή οι προσωπικές επιλογές του εφήβου.
Ένας άριστος μαθητής καθοδηγούμενος από το περιβάλλον να υπηρετήσει απλά και μόνο το successstory που επιβάλλει η κοινωνία, και χωρίς ίχνος προσωπικής συμμετοχής, είναι αμφίβολο κατά πόσο θα επιτύχει ισορροπημένες και ευτυχισμένες στιγμές στη ζωή του. Άλλωστε το τελευταίο δεν είναι και το ζητούμενο;
Η δυο διαφορετικές όψεις του ίδιου νομίσματος
Η έννοια της γονικής στήριξης ασφαλώς τα τελευταία χρόνια έχει πάρει μια άλλη διάσταση. Οφείλω να αναφερθώ στις περιπτώσεις γονέων που επιλέγουν οι ίδιοι τον επαγγελματικό προσανατολισμό των παιδιών τους αγνοώντας τις προτιμήσεις τους : «Μα αυτό που σου αρέσει περνάει κρίση και δεν έχει νόημα να σπουδάσεις κάτι τέτοιο, λες και θα βρεις δουλειά;» ενθαρρύνουν με αυτό τον τρόπο την παθητικότητα των εφήβων στη μάχη της ζωής αλλά και την ακύρωση της ομορφιάς, της δημιουργίας.
Το περιβάλλον του εφήβου θα πρέπει να τον ωθεί στην ανεξαρτητοποίηση, στην ανάληψη ευθυνών, στην επιβεβαίωση, στην απόλυτη αποδοχή και πάνω από όλα στο δικαίωμα της ελευθερίας επιλογών.
Η κεκτημένη ταχύτητα του απόλυτου και υπερπροστατευτικού ελέγχου οδηγεί τα παιδιά σε μια εκ προοιμίου εξασφαλισμένη εναλλακτική λύση, σε ένα PLANB, που οι γονείς έχουν ήδη προνοήσει (όπου τις περισσότερες φορές δεν είναι καν η επιλογή του εφήβου) αποτρέπουν την έκθεση σε μια ενδεχόμενη αποτυχία η οποία θα αποβεί κάποτε δημιουργική.
Για τους υποψήφιους που βρίσκονται μια μέρα πριν τις εξετάσεις
Γνωρίζετε πολύ καλά σε ατομικό επίπεδο το βαθμό της προετοιμασίας σας. Διατηρήστε σε ελεγχόμενα επίπεδα την ψυχραιμία σας για να καταφέρετε να διαχειριστείτε τις γνώσεις σας με τον αποτελεσματικότερο τρόπο. Η προσπάθειά σας στις προσεχείς ημέρες δεν θα κρίνει το συνολικό σας μέλλον. Θα χρειαστεί έτσι κι άλλως να βρεθείτε στην ίδια θέση για τα ψηλότερα επίπεδα. Καλή, ευχάριστη, δυναμική και δημιουργική συνέχεια!
Αρχιτέκτων Ε.Μ.Π.-Εκπαιδευτικός
Βιβλιογραφικές αναφορές
- Erikson, E. (1968). Identity, youth, and crisis. New York: Norton.
- Tough, P. (2008).How Children Succeed: Grit, Curiosity, and the Hidden Power of Character: Houghton Mifflin Harcourt