Γρηγορία και Χρόνης: «Ένα σχέδιο την ημέρα»

Από τα Εξάρχεια έως τα Άνω Πατήσια, ένα Εργαστήρι Σχεδίου συνδυάζει εκπαίδευση, τέχνες, αρχιτεκτονική και υψηλή τεχνολογία.

Ήταν το 2008, την εποχή των πρώτων αναταραχών στην οικονομία όταν η Γρηγορία και ο Χρόνης ενώθηκαν επαγγελματικά ξεκινώντας ένα ταξίδι στον χώρο του σχεδίου και της εκπαίδευσης. Εκείνη εργαζόταν στον κλάδο των αρχιτεκτονικών μελετών και κατασκευών, ενώ ο Χρόνης είχε ασχοληθεί με τον χώρο της ψηφιακής σχεδίασης κτιριακών έργων και της παροχής υπηρεσιών υποστήριξης και εκπαίδευσης.

Έναν χρόνο μετά την ένωση τους οι δυο τους θα ξεκινούσαν «Το Εργαστήρι Σχεδίου Λουλάκης, Μπαλμπούζη», που μέχρι σήμερα έχει εξελιχθεί σε έναν ολοκληρωμένο εκπαιδευτικό φορέα με προσανατολισμό το σχέδιο, τις εικαστικές, ψηφιακές τέχνες αλλά και τη χρήση της υψηλής τεχνολογίας στον κλάδο των μηχανικών. Παράλληλα, αναλαμβάνουν φιλόδοξα αρχιτεκτονικά έργα μέσω της εταιρίας τους, ενώ πλέον, με τον νέο τους χώρο στα Άνω Πατήσια να έχει μόλις εγκαινιαστεί μέσα από μια εντυπωσιακή έκθεση, ένα από τα πιο δημοφιλή εργαστήρια σχεδίου συνεχίζει να προσελκύει συνεχώς συμμετέχοντες και να γεννά επιτυχίες. Την ίδια στιγμή οι δυο τους, συνεχίζουν να δημιουργούν ασταμάτητα μαζί.

«Γνωριζόμαστε από την δεκαετία του ’90, την εποχή που υπήρξαμε σπουδαστές στο τμήμα αρχιτεκτονικής του Ε.Μ.Π. Από τις φοιτητικές μας κιόλας εργασίες, μέχρι τα σημερινά επαγγελματικά μας σχέδια, δεν σταματήσαμε ποτέ να συνεργαζόμαστε με διάφορους τρόπους παράγοντας αρχιτεκτονικό έργο, παρότι δε εργαζόμασταν συστηματικά μαζί απ’ την αρχή,», λέει η Γρηγορία, «Θυμάμαι ιδιαίτερα τη συνεργασία μας με τον αείμνηστο Γιάννη Τσεκλένη στα “Κελιά” της Τήνου, ένα οικιστικό σύνολο 19 κατοικιών, αλλά και διάφορων άλλων έργων εντός ή εκτός Αττικής. Στη συνέχεια προέκυψε η δουλειά με τη σημερινή της μορφή».

Τα κελιά στην Τήνο — Οικιστικό σύνολο 19 κατοικιών στην Τήνο

«Ήμασταν πάντα λίγο αντίθετοι χαρακτήρες, όμως αυτό ήταν μάλλον προτέρημα και όχι πρόβλημα. Μου άρεσαν κατεξοχήν τα εικαστικά ενώ εκείνος ήταν λάτρης της τεχνολογίας και πραγματικά πρωτοπόρος. Ήταν περιζήτητος από φοιτητής στον επαγγελματικό χώρο. Δεν είναι τυχαίο ότι σήμερα καταπιάνεται με την οργάνωση των μεγαλύτερων μελετητικών εταιριών, ενώ είναι ο άνθρωπος ΒΙΜ για το πολύ ειδικό κοινό που αναγνωρίζει τις γνώσεις του.

Ήμουν λάτρης των τεχνών. Παράλληλα με την αρχιτεκτονική ολοκλήρωσα τις θεωρητικές σπουδές στη μουσική. Θαύμαζα πολύ τις κλασσικές τέχνες όλων των ειδών και θεωρούσα την τεχνολογία μάλλον αναγκαίο κακό». Έπειτα, ολοκλήρωσαν τις διαφορετικές μεταπτυχιακές σπουδές – της Γρηγορίας ήταν στο Ι-ΜΒΑ στο Οικονομικό Πανεπιστήμιο – και του Χρόνη στο Ε.Μ.Π. Πολεοδομία Χωροταξία.

«Οι προσωπικές μας ζωές ήταν εντελώς διαφορετικές, όμως είτε η ζωή μας έφερνε κοντά λόγω της δουλειάς είτε όχι, ήμασταν πάντα πολύ φίλοι», συμπληρώνει.

«Η ιδέα της Γρηγορίας ήταν να δημιουργήσουμε έναν οργανισμό εκπαίδευσης για την εισαγωγή στο σχέδιο και τη ζωγραφική, ως χτίσιμο της θεμελιώδους γνώσης τους, η οποία προηγείται της τεχνολογικής», σχολιάζει ο Χρόνης. «Η προσωπική μας σχέση θα έλεγα ότι συντέλεσε στο να βρούμε περισσότερο θάρρος για να δημιουργήσουμε ό,τι φανταζόμαστε, να μη σταθούμε στις δυσκολίες, να παλέψουμε μαζί πιο δυνατοί προκειμένου να φτάσουμε στον στόχο μας».

—Πως προσδιορίζεται ο τίτλος της πρόσφατης έκθεσης σας στον νέο σας χώρο: «Ένα σχέδιο την ημέρα»;

Γρηγορία: Η έκθεση που πραγματοποιήθηκε πριν κάποιες μέρες, διοργανώθηκε μεταξύ άλλων για να σηματοδοτήσει την έναρξη λειτουργίας ενός νέου χώρου στα Άνω Πατήσια. Ήδη για αρκετό καιρό σκεφτόμασταν τη «γέννηση» ενός επιπλέoν χώρου, πέρα από αυτόν των Εξαρχείων όπου βρισκόμαστε εδώ και πολλά χρόνια. Σκεπτόμενοι ότι το σχέδιο και η ζωγραφική, όπως ο λόγος, ο χορός και η μουσική, είναι μια γλώσσα έκφρασης κι επικοινωνίας, αποφασίσαμε να εγκατασταθούμε σε μια γειτονιά που θα μπορούν άνθρωποι της περιοχής να συμμετέχουν στα μαθήματα και τις δράσεις μας. Δε χρειάζεται να έχει κανείς ταλέντο για να έχει το δικαίωμα της έκφρασης στο σχέδιο άρα και στη δημιουργία. Με τον ίδιο τρόπο που δεν χρειάζεται να είναι κανείς συγγραφέας ή ποιητής για να έχει το δικαίωμα της έκφρασης με τις λέξεις. Εάν κάποιος το επιθυμεί φυσικά με τη δουλειά, την εξάσκηση και την παρατήρηση μπορεί να σημειώσει μεγάλες αλλαγές και πρόοδο. Η φράση «Ένα σχέδιο την ημέρα» έχει συμβολική και κυριολεκτική ερμηνεία. Το μεγαλύτερο μέρος της δικής μας ζωής μας είναι αφιερωμένο στο σχέδιο λόγω της ειδικότητας μας. Συμβολικά αναφέρεται σε όλα τα υπόλοιπα σχέδια ή «σχέδια» που κάνουμε ή δεν κάνουμε σε καθημερινό επίπεδο, άλλοτε μας λείπουν κι άλλοτε μας «περισσεύουν». Τα σχέδια όμως όλων των ημερών, οδηγούν συνολικά κάπου.

—Γιατί δυο αρχιτέκτονες επιλέγουν την εκπαίδευση;

Χρόνης: Όταν εκπαιδεύεις, μοιράζεσαι. Αν αυτό σου αρέσει και σε γεμίζει, μπορεί να αποτελέσει τον πρώτο καλό λόγο. Για να μπορέσεις να ασχοληθείς με την εκπαίδευση πρέπει να εμβαθύνεις, να ασχολείσαι συνέχεια, να εξελίσσεσαι. Η εκπαίδευση είναι επικοινωνία, γνωρίζεις κόσμο, ανταλλάζεις ενέργεια και αρκετές φορές μαθαίνεις και εσύ από αυτούς που εκπαιδεύεις, πράγματα που μπορεί να μην είχες σκεφτεί καν. Όμως πέρα από την εκπαίδευση η αρχιτεκτονική είναι ένα μικρόβιο, από τη στιγμή που θα μπει μέσα σου δεν φεύγει. Οπότε αυτά με τα οποία όσα ασχολούμαστε αφορούν και σε αυτή.

Γρηγορία: Για μένα ήταν περισσότερο η τύχη και η εμπιστοσύνη μου στον Χρόνη που με έφεραν στον χώρο της εκπαίδευσης μιας και εκείνος το είχε ξεκινήσει πρώτος. Ο χώρος έχει ιδιαίτερο ενδιαφέρον για πολλούς λόγους. Νιώθω τυχερή που με κάποιο τρόπο, «σχεδιάζοντας» μέρα με τη μέρα δημιουργήσαμε σταδιακά και κλιμακωτά τη σημερινή μορφή της δουλειά μας, με τον Χρόνη και με τους συνεργάτες μας. Οι βασικές μας σπουδές είναι άρρηκτα συνδεδεμένες με το αντικείμενο μας. Σε κάθε περίπτωση παραμένουμε ενεργοί αρχιτέκτονες και μάλιστα αυτή την περίοδο ξεκινάμε ένα ιδιαίτερα ενδιαφέρον project με βαθιά συναισθηματική σημασία.

Χρόνης Λουλάκης — O Χρόνης στο Εργαστήρι Σχεδίου στα Άνω Πατήσια

—Τεχνολογία και Τέχνη. Πώς ισορροπείτε ανάμεσα σε δύο αντιφατικές έννοιες;

Χρόνης: Με τη Γρηγορία παρόλη την αντιφατικότητα μας έχουμε καταφέρει να δίνουμε αρκετό χώρο ο ένας στον άλλον, να σεβόμαστε τη διαφορετική προσέγγιση, να χαιρόμαστε τη δουλειά μας και να συνυπάρχουμε δημιουργικά ως μια οντότητα. Η αντιφατικότητα μας, αντί να προβληματίζει συντελεί στην εξέλιξη μας. Η τεχνολογία παρέχει εργαλεία για αποδοτική εργασία και νέες δυνατότητες αλλά δεν επαρκεί από μόνη της. Πάντα είναι απαραίτητη η ύπαρξη μιας ιδέας και αυτό είναι το κομμάτι της τέχνης. Στη συνέχεια η τεχνολογία συντελεί στην υλοποίηση. Ανάλογα με τις δυνατότητες μπορεί να την υλοποιήσει, να την αναδείξει ή και να την απογειώσει. Θα τολμούσα λοιπόν να αλλάξω τους όρους και να πω ότι ισορροπούμε συμπληρωματικά παντρεύοντας την Τέχνη με την Τεχνολογία.

Η Γρηγορία Μπαλμπούζη στο Εργαστήρι Σχεδίου στα Άνω Πατήσια

Γρηγορία: Μεγαλώνοντας και ωριμάζοντας αντιλαμβάνομαι πως εκείνο που έχει τη μεγαλύτερη σημασία είναι να μπορούμε να είμαστε δημιουργικοί και παραγωγικοί αξιοποιώντας τις διαφορετικές μας απόψεις. Κάποιες φορές ίσως να φαντάζει πιο εύκολο για κάποιον να δουλεύει μόνος του. Πιστεύω, ότι η συλλογική δουλειά, στο τέλος της ημέρας μπορεί να σε ταξιδέψει πολύ πιο μακριά. Η παραγωγική και συνάμα δημιουργική συνύπαρξη είναι μαγική υπόθεση και χαίρομαι ιδιαιτέρως που τη βιώνω.

—Έχετε ένα Εκπαιδευτικό φορέα που απευθύνεται σε ένα μεγάλο ηλικιακό φάσμα, ποιες είναι οι αφορμές για αυτό το κοινό;

Γρηγορία: Αρχικά η εκπαίδευση απευθυνόταν μόνο σε ενήλικες. Τα παιδιά μας που είναι συμπωματικά σε κοντινές ηλικίες, παραπονιόνταν ότι δεν μας βλέπουν πολύ, τόσο στην οικογένεια του Χρόνη όσο και στη δική μου. Σκέφτηκα λοιπόν ότι θα ήταν καλό να φέρουμε τα παιδιά στη δουλειά, όχι για μας βλέπουν να δουλεύουμε αλλά να δημιουργήσουμε εργαστήρια για αυτά, έτσι ώστε να μοιραζόμαστε κοινές εμπειρίες. Αυτή ήταν η αφορμή της αφετηρίας των παιδικών εργαστηρίων.

Ζωγαφική για παιδιά στο Εργαστήρι Σχεδίου — Σε μία από τις επισκέψεις στο μουσείο Μπενάκη με τους μικρούς μαθητές

Τα παιδικά εργαστήρια σήμερα αναφέρονται σε μια ποικιλία εικαστικών μαθημάτων: Ζωγραφική, ζωγραφική και μουσική, κίνηση και ζωγραφική, comic, αρχιτεκτονική, δημιουργική γραφή, θεατρικός αυτοσχεδιασμός για παιδιά είναι κάποιες από αυτές αλλά και τεχνολογίας όπως: 3D Printing για παιδιά, ψηφιακή σχεδίαση για το comic, κ.α.Στις μεγαλύτερες, είναι απαραίτητο να παραμένει κανείς επαγγελματικά τουλάχιστον ενήμερος και ανταγωνιστικός για την αγορά εργασίας, στον χώρο του σχεδίου. Η χρήση της τεχνολογίας παίζει ολοένα και πιο καθοριστικό ρόλο στο παραγωγικό περιβάλλον.

Ζωγραφική για παιδιά — Μαθήματα ζωγραφικής στη φύση-Εθνικός Κήπος

—Ποια είναι η προσέγγισή σας σε όποιον (άνθρωπο ή επιχείρηση) επιλέξει να εκπαιδευτεί ή να συνεργαστεί;

Γρηγορία: Στόχος μας είναι να ξεπερνάμε την τυπική εκπαίδευση στο σχέδιο. Πέρα από την εκμάθηση των διαφόρων τεχνικών, απώτερος στόχος είναι η απελευθέρωση από αυτές. Πάνω απ’ όλα μας νοιάζει να δημιουργούμε κίνητρα μέσα από την εκπαιδευτική διαδικασία για νέους τρόπους έκφρασης πρωτότυπους κι αυθεντικούς σε όλο το ηλικιακό φάσμα. Θεωρούμε σημαντική την ενίσχυση της πρωτοβουλίας και της αυτονομίας.

Ψηφιακή σχεδίαση — Μαθήματα σχεδίασης για 3D Printing-Κωλέττη 9

Χρόνης: Πέρα από το αποτέλεσμα, για εμάς είναι σημαντικό και το ταξίδι. Κάθε περίπτωση και κάθε έργο συνήθως έχει και τις ιδιαιτερότητες του και ξεχωρίζει από τα υπόλοιπα. Μπορούμε να παρέχουμε μια ολιστική προσαρμοσμένη προσέγγιση η οποία αποδίδει μεγαλύτερα ανταποδοτικά οφέλη. Η όλη διαδικασία φροντίζουμε να γίνεται μέσα από ένα περιβάλλον που μειώνει την πολυπλοκότητα και εμπνέει τους συμμετέχοντες.

Ζωγραφική για ενήλικες — Έργα μαθητών του Εργαστηρίου με γυμνό μοντέλο στα Εξάρχεια

—Ποιες είναι οι προκλήσεις που αντιμετωπίζετε στο κομμάτι της τεχνολογίας;

Χρόνης: Στον χώρο της τεχνολογίας, όλα αλλάζουν γρήγορα, πάντα υπάρχει κάτι καινούργιο στο οποίο θα πρέπει να αφιερώνουμε χρόνο κι αυτό μας ενθουσιάζει. Τα έργα με τα οποία ασχολούμαστε, δεν είναι ποτέ τα ίδια και χρειάζονται δημιουργικότητα. Η δημιουργία παρουσιάσεων (πχ animation μεγάλου οδικού άξονα), ο σχεδιασμός και κατασκευή αντικειμένου με 3D Printing (πχ βραβεία ΑΔΜΗΕ), η ενασχόληση με έργα ιδιαιτέρων απαιτήσεων (πχ Ελληνικό, Αττικό Μετρό) κ.α. είναι από μόνα τους μια πρόκληση. Τα έργα με τα οποία ασχολούμαστε δεν είναι θεωρητικά, προέρχονται από την ανάγκη για πρακτική εφαρμογή και τελικό αποτέλεσμα.

Μαθήματα στις νέες τεχνολογίες — Μαθήματα διαχείρισης αποτύπωσης με νέφος σημείων (Point Cloud)

—Ποιο ήταν ένα από τα πιο challenging Projects που είχατε; Πώς το φέρατε εις πέρας;

Χρόνης: Υπήρξαν αρκετά αλλά θα εστιάσω στην πρόσφατη εκπαίδευση της ΙΚΕΑ. Όταν ήρθε η αρχική πρόταση, τη μελετήσαμε προσεκτικά και την αλλάξαμε τελείως για να καταφέρουμε να εξυπηρετήσουμε τις εξειδικευμένες ανάγκες της εταιρείας. Η πρώτη πρόκληση αφορούσε στο ότι θα έπρεπε να εκπαιδεύσουμε ομάδες συνολικά άνω των 100 ατόμων σε πολλά διαφορετικά καταστήματα σε Ελλάδα, Κύπρο και Εξωτερικό. Σε μια προ Covid εποχή καταφέραμε να ανταποκριθούμε πλήρως με δικές μας ολοκληρωμένες, ιδιόκτητες υποδομές τηλε-εκπαίδευσης. Η δεύτερη πρόκληση αφορούσε στο ότι θα έπρεπε να γίνει χρήση της εφαρμογής κτιριακής σχεδίασης Autodesk Revit για πολύ ειδικό σκοπό. Χρειάστηκε να προσαρμόσουμε εντελώς την εκπαίδευση στις εξειδικευμένες ανάγκες για τον σχεδιασμό και τη διαχείριση των εσωτερικών των καταστημάτων. Το αποτέλεσμα ήταν αξιοσημείωτο, επιτεύχθηκε η καλύτερη και άμεση συνεργασία μεταξύ ομάδων, η σημαντική μείωση του χρόνου μελέτης και διαχείρισης των κτηρίων, προστέθηκαν νέες δυνατότητες παρουσιάσεων και επιτεύχθηκε σημαντική αναβάθμιση του τρόπου εργασίας.

—Πώς αισθάνεστε για τις τόσες επιτυχίες και πρωτιές στις εξετάσεις;

Γρηγορία: Το να πετυχαίνουν οι μαθητές στις εξετάσεις βγαίνοντας πρώτοι, δεύτεροι κλπ. είναι μια μεγάλη ικανοποίηση για όλους μας. Η βαθιά εσωτερική χαρά ωστόσο, έρχεται όταν συνειδητοποιούμε ότι προκύπτουν ανθρώπινοι δεσμοί και ουσιαστικές σχέσεις με αφορμή τη μάθηση. Άγνωστοι άνθρωποι εξαρχής συναντώνται επικοινωνούν και συνδέονται κάτω από την ομπρέλα της εκπαίδευσης. Είναι πολύ συγκινητικό να αντιλαμβανόμαστε ότι συντελέσαμε στη χάραξη των προσωπικών διαδρομών και οραμάτων ζωής κάποιων ανθρώπων. Αυτό θεωρείται για μας η μεγαλύτερη επιτυχία.

3d printing — Σχεδιασμός και 3D εκτύπωση Βραβείων ΑΔΜΗΕ

—Ποιο είναι το όραμα σας για το μέλλον;

Χρόνης: Η εκπαίδευση που παρέχουμε σε τεχνολογίες είναι αυτό που γνωρίζει ο κόσμος για εμάς, όμως παράλληλα ασχολούμαστε με πολύ περισσότερα πράγματα. Η τεχνογνωσία και η εμπειρία μας καλύπτει μεγάλο εύρος δραστηριοτήτων σε τομείς όπως είναι η πληροφορική, οι κατασκευές αντικειμένων, η οργάνωση και παρακολούθηση διαδικασιών σε μελετητικά γραφεία, η παροχή εξειδικευμένων υπηρεσιών σχεδίασης και παρουσίασης, η δημιουργία εταιρικών παρουσιάσεων, η οργάνωση marketing event σε εταιρείες κ.α. Το όραμα μας είναι να μεγαλώσουμε την ομάδα με άτομα που έχουν το ίδιο πάθος με εμάς διατηρώντας παράλληλα το ωραίο κλίμα εργασίας που απολαμβάνουμε και σήμερα.

Γρηγορία: Πιστεύω ότι το σημαντικότερο όλων είναι να αισθανόμαστε καλά οι ίδιοι αναφορικά με τη δουλειά μας. Ξεκινήσαμε σαν μια μικρή «οικογένεια», η οποία όσο και να μεγαλώνει και να προστίθενται νέα μέλη συνεργατών, κτιριακών μονάδων και μαθητών, επιμένουμε σε αυτή. Το οικογενειακό κλίμα είναι η ταυτότητα μας και σε αυτό θέλουμε να παραμείνουμε ανεξαρτήτου κλίμακας. Θέλουμε καθετί με το οποίο καταπιανόμαστε να έχει ένα νόημα για όλους μας.

Revit — Σχεδίαση ΒΙΜ κτιριακού μοντέλου και real time παρουσίαση ρεαλιστικής προσομοίωσης

—Πού/Πώς μπορεί να σας βρει κανείς;

Μπορείτε να μας βρείτε στο κέντρο της Αθήνας, στην περιοχή των Εξαρχείων, σε δυο πολύ κοντινά σημεία, στην Κωλέττη 9 και στην Σόλωνος, Ζωοδόχου πηγής και Λόντου 1.Πρόσφατα εγκαινιάσαμε ένα τρίτο χώρο σε διαφορετικό σημείο της Αθήνας. Είναι ένας χώρος ειδικά διαμορφωμένος έτσι ώστε να είναι προσβάσιμος και από άτομα με κινητικές δυσκολίες. Βρίσκεται στα Άνω Πατήσια επί των οδών Μπάμπη Άννινου 5 &Τσίλλερ.